میم، رفیق تنهایی ما
حتما برایتان پیش آمده که شب‌ها، بعد از یک روز کاری خسته‌کننده، پاهایتان را دراز کنید و بی‌هدف بین واتس اپ، اینستاگرام، تلگرام، توییتر و … پرسه بزنید. شاید هدفتان از این کار این باشد که بین فضای کار و فضای شخصی فاصله‌ای ایجاد کنید یا می‌خواهید سختی‌های روز را پشت سر بگذارید. به هر حال خیلی از ما گشت زدن در فضای مجازی را مثل مسکنی قورت می‌دهیم تا حالمان را تغییر دهیم، تا جوک‌های بامزه بخوانیم یا خبرهای روز را دنبال کنیم و البته میم‌ها را تحلیل کنیم و به آنها بخندیم.
میم‌ها که حتما در گشت و گذارمان سر و کله‌شان پیدا می‌شود، از جذابیت‌های فضای مجازی و به خصوص شبکه‌های اجتماعی هستند. دلیلش هم روشن است. میم‌ها دست روی نقاط اشتراک تاریک و روشن ما می‌گذارند و با سرراست، صریح و رک بودن ارتباط نزدیکی با ما برقرار می‌کنند. میم‌ها چیزهایی را به رویمان می‌آورند که در خلوتمان هم کمتر بهشان فکر می‌کنیم و این موضوعات بین بیشتر ما مشترک هستند. مثل حس تنهایی، عدم اعتماد، شادی زودگذر خرید کفش نو یا بی‌حوصلگی در یک روز تعطیل. با اینکه میم‌ها شکل‌های مختلفی دارند اما بیشتر آنها تضادها و تناقض‌های زندگی مدرن را که از دل تجربه‌های مشترکمان در دنیای جهانی شده درآمده، به رخ ما می‌کشند و حس هم‌ذات‌پنداری در ما برمی‌انگیزند.
تاثیرگذاری میم باعث شده به صورت گسترده و به شکل‌های مستقیم و غیرمستقیم در صنعت تبلیغات استفاده شود و خیلی از برندهای بزرگ از آن بهره بگیرند. بعضی از این میم‌ها موفق و بعضی ناموفق‌اند اما در صورت استقبال از آنها تاثیر چشم‌گیری در کمپین‌های تبلیغاتی دارند. در ادامه با تعریف میم، شیوه استفاده از آن در تبلیغات و مثال‌های موفق آن را بررسی می‌کنیم.
میم چیست؟
میم مفهوم یا جوک یا موضوعی‌ست که در فضای مجازی منتشر می‌شود تا مخاطبان را بخنداند و سرگرم کند و می‌تواند یک تصویر ساده یا ترکیب تصویر ثابت، متن و گاهی ویدیو باشد. میم‌ها از نیمه دهه ۹۰ با گسترش اینترنت رواج پیدا کردند اما تا همین اواخر تقریبا ناشناخته بودند و مخاطب محدودی داشتند.
یکی از اولین میم‌هایی که در اوایل سال ۲۰۰۰ رواج پیدا کرد، تصویر جغدی بود که به نشانه تعجب در چت‌ها استفاده می‌شد. البته این تاریخ برای ما ایرانی‌ها که دیرتر به امکان ارسال پیام تصویری دسترسی پیدا کردیم متفاوت است. تصاویر بچه‌ها که واکنش‌های مختلف اخم و گریه و شادی و خنده را نشان می‌دهند از اولین میم‌های پخش شده در فضای مجازی بودند. گربه‌هایی که حالت‌های مختلف به خود می‌گیرند و شرایط حسی و فیزیکی خاصی را تداعی می‌کنند هم از اولین میم‌های محبوب در اینترنت هستند.
آدم‌هایی که نیمه‌شب از خواب بلند می‌شوند و به موارد بی‌اهمیت فکر می‌کنند از معروف‌ترین میم‌های ایرانی هستند. نکته قابل توجه این میم‌ها بازنمایی شرایط اجتماعی مضطرب‌کننده و ترکیب آنها با اتفاقات روز است، به شکلی که گاهی آنها را تبدیل به میم‌هایی تلخ می‌کند.
تاثیر تکثیرشونده طنز
حتما برایتان پیش آمده که کسی را در حال خندیدن ببینید و بدون آنکه دلیلش را بدانید، خنده‌تان بگیرد. این خاصیت خنده است. واکنشی عصبی و حسی که قابلیت سرایت دارد و واکنش‌برانگیز است.
در اوایل سال ۲۰۱۹ تصویر تخم مرغی رکورد لایک اینستاگرام را شکست و در حال حاضر بیشتر از ۵۴ میلیون لایک دارد. تعدادی که روز به روز هم بیشتر می‌شود. همه این قلب‌های قرمز واکنشی هستند به یک تخم مرغ. هیچ نکته قابل توجهی در این تصویر وجود ندارد و تنها دلیل واکنش کاربران به آن طنز غیرقابل توضیحی است که درنتیجه دست به دست شدن بی‌هدف تصویر تخم مرغ شدت گرفته است.
آمارها نشان می‌دهد که نوجوان‌ها حدود ۲۰۰ دقیقه در روز را در اینترنت می‌گذرانند. احتمال مواجهه با میم‌ها در این ۲۰۰ دقیقه بسیار بالاست و چه نسلی بهتر از نسل معروف به Generation Z برای واکنش نشان دادن به میم‌ها و دست به دست کردن آنها! همین موضوع اهمیت استفاده از میم در تبلیغات را نشان می‌دهد. این نسل یکی از بزرگترین مخاطبان هدف برندها هستند. پس اگر وقت زیادی را در اینترنت می‌گذارنند و اگر مخاطب مناسبی برای میم‌ها هستند می‌توانند از میم‌های تبلیغاتی هم متاثر شوند اما سوال این است که میم‌ها چطور در تبلیغات موفق عمل می‌کنند.
مزایا و ریسک‌های استفاده از میم در تبلیغات
ساخت یک تیزر تلویزیونی یا طراحی یک بنر شهری چقدر برای یک برند هزینه دارد؟ شاید میلیون‌ها تومان و بعضی وقت‌ها بیشتر. طراحی و تولید میم اما هزینه چندانی ندارد و حتی بدون هزینه به سرانجام می‌رسد اما آن چیزی که در استفاده از میم مثل هر چیز دیگری در تبلیغات در ریسک است، شهرت برند است.
ممکن است میم جالبی طراحی کنید که برای عده‌ای خنده‌دار هم باشد اما با فضای آنلاین روز بی‌ارتباط باشد و مخاطبان را سرخورده کند. کم‌هزینه بودن تولید میم دلیلی بر سرسری گرفتنش نیست. بهتر است با بررسی مخاطب هدف، میمی طراحی کنید که جای خودش را بین هزاران هزار میم دیگر پیدا کند.
خیلی وقت‌ها میم‌های تاثیرگذار برگرفته از میمی هستند که در حال ترند شدن است. تصویر زیر را حتما دیده‌اید. خیلی از برندهای بزرگ و کوچک تبلیغ برندشان را بر این تصویر سوار کردند. مردی که در این تصویر می‌بیند آندراس آراتو نام دارد. در سال ۲۰۱۰ عکاسی با این مرد مجارستانی که قبلا مهندس الکترونیک بوده تماس می‌گیرد و او را به استودیواش دعوت می‌کند. عکس این مرد در مجارستان به سرعت معروف می‌شود و خیلی زود به علت فروخوردن احساساتی که در چهره مرد دیده می‌شود لقب «رنجت را پنهان کن هارولد» می‌گیرد.
نکته مهم این است که چطور از یک تصویر جوکی بامزه بسازیم. برای مثال نکته خنده‌دار این تصویر تضاد بین کادر بالا و کادر پایین است که تضادهای زندگی مدرن را برجسته می‌کند. همین امر دستمایه تبلیغات خیلی از برندهایی شد که قصد داشتند رفع تضادی را حتی به قیمت کوبیدن برندی دیگر نشان دهند.
میم‌های موفق در تبلیغات
نت فلیکس در حال حاضر ۶ میلیون فالوئر در توئیتر و ۶۱ میلیون لایک در فیس بوک دارد و موفقیتش در شبکه‌های اجتماعی شهرت خاصی دارد. یکی از موفق‌ترین کمپین‌های میم تبلیغاتی این کمپانی مربوط به فیلم جعبه پرنده است. این فیلم که توسط نت فلیکس تولید و پخش شده با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی به سرعت شناخته شد و مخاطبان خودش را پیدا کرد.
#جعبه_پرنده
«میدونم که تکستمو دیدی»
من:
تصویر حیوانات و به ویژه حیوانات خانگی مثل سگ و گربه به تنهایی کافی است تا میمی بارها و بارها دیده شود. کمپانی Tooth & Honey از این ویژگی برای تبلیغ لباس‌های خانگی برای سگ‌ها استفاده کرده و واکنش زیادی گرفته است.
وقتی خونه دوستتی و غذا رو دوست نداری اما باید یه جوری رفتار کنی که انگار خوشمزه‌ست.
لوازم جانبی کمپانی اپل شکل‌های جالبی دارند و از آنجا که منحصر به محصولات این شرکت هستند، اهمیت زیادی برای مخاطبان این برند پیدا کرده‌اند. این کمپانی با اشاره به انحصاری بودن این محصولات برای تبلیغ و معرفی لوازم جانبی‌اش بهره می‌برد.
کاربران ایرپاد به اعضای جدیدی که برای کریسمس ایرپاد کادو گرفتن خوش‌‌آمد می‌گن.
میم خودتان را بسازید
حالا که به قدرت میم واقف شدید می‌توانید با یک جست‌وجوی ساده و کمی شوخ طبعی کمپین میم برای برندتان طراحی کنید. استفاده از میم هزینه چندانی ندارد و بیشتر وقت‌ها رایگان تمام می‌شود. در صورتی که به این نتیجه برسید که کمپین میم به رشد برند شما کمک می‌کند، می‌توانید هزاران الگوی میم را در اینترنت پیدا کنید و با استفاده از سرویس‌های ساخت میم رایگان میم خودتان را طراحی کنید. در سایت‌های زیر می‌توانید میمی که در ذهن دارید را به راحتی بسازید:
درضمن فتوشاپ و نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های گرافیکی دیگر هم این امکان را در اختیارتان قرار می‌دهند که با انتخاب عکس مناسب و اضافه کردن، متن میم خودتان را بسازید.
